Circulariteit is een veelbesproken onderwerp. Dit geldt eveneens voor de bruggenbouw, met name voor gemeenten die circulariteit hoog op hun agenda hebben geplaatst. Als bruggenbouwers focussen wij ons uiteraard op dit aspect binnen onze sector.
Rijksoverheid: Nederland circulair in 2050
De vraag naar grondstoffen voor bijvoorbeeld eten, elektrische apparaten en kleding neemt wereldwijd sterk toe. Daarom werkt de overheid samen met het bedrijfsleven, kennisinstituten en natuur- en milieuorganisaties, overheden, vakbonden, financiële instellingen en andere maatschappelijke organisaties om zuiniger en slimmer met grondstoffen om te gaan. Het doel: Nederland volledig circulair in 2050.
Mogelijk interessant
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/circulaire-economie/nederland-circulair-in-2050
Wat houdt een circulaire brug precies in?
Een circulaire brug is vervaardigd uit circulaire materialen, of uit materialen die kunnen worden hergebruikt. Het is belangrijk om al bij het ontwerpen na te denken over hoe de brug aan het einde van zijn levensduur kan worden gedemonteerd en hergebruikt of gerecycled zonder nieuwe grondstoffen te hoeven aanboren. Het doel is om zo min mogelijk afval te genereren en zo min mogelijk nieuwe grondstoffen te verbruiken.
De praktijk van circulaire bruggen: 10 lessen die we hebben geleerd.
We zijn al een tijdje bezig met het onderzoeken van circulair bouwen, en onze gesprekken met gemeenten hebben veel nuttige inzichten opgeleverd. Daarnaast hebben we een aantal projecten uitgevoerd, waarvan we veel hebben geleerd.
- Het is een behoorlijke aanpassing om circulair te denken, vooral omdat we meestal gericht zijn op kostenbesparingen. Dit kan een struikelblok zijn, omdat je al snel kan denken dat het budget te veel wordt belast door de circulaire benaderingen.
- Over budgetten gesproken, onze ervaring tot nu toe is dat gemeenten inderdaad rekening moeten houden met hogere kosten dan bij de niet-circulaire aanpak.
- Wat precies onder circulariteit wordt verstaan, kan per opdrachtgever verschillen. Daarom is het belangrijk om hierover tot overeenstemming te komen.
- Het verkrijgen van circulaire bouwmaterialen voor bruggen lijkt eenvoudiger dan voor grotere constructies, zoals gebouwen. We hebben onlangs een nieuwe term gehoord voor het verkrijgen van circulaire materialen: ‘oogsten’, wat we een passende term vinden.
- Het realiseren van 100% circulariteit is op dit moment nog niet realistisch, althans niet als vast uitgangspunt.
- Voordat je de stap naar circulariteit zet, komt de zogenaamde instanthouding. We hebben gemerkt dat er veel mogelijkheden zijn om bruggen een langere levensduur te geven in plaats van ze direct te vervangen. We denken met deze ervaring dat veel bruggen in het verleden mogelijk te snel zijn vervangen, in ieder geval zonder de mogelijkheden voor instandhouding goed te onderzoeken.
- Het demonteerbaar maken van bruggen is geen bijzondere uitdaging in de bruggenbouw. Veel voetgangers- en fietsbruggen die van hout en staal zijn gemaakt, zijn bijna allemaal demonteerbaar.
- Een decennium geleden, toen we voor het eerst hoorden dat circulair bouwen de nieuwe standaard zou worden, zagen we dit als een enorme uitdaging. De regeldruk binnen de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW) was al hoog en de gedachte aan nog meer voorschriften werd met weinig enthousiasme ontvangen. Echter, nu we er volop mee bezig zijn en ons hebben verdiept in het onderwerp, is het uitgegroeid tot een zinvolle uitdaging om zo duurzaam mogelijk te werken. Bovendien geeft het ons allemaal een gevoel van voldoening dat we bijdragen aan een belangrijke zaak.
- Naast de theorie van circulariteit hebben we geleerd dat we vooral samen met de opdrachtgevers aan de slag moeten. Er is naar onze mening geen betere opleiding voor circulair bouwen dan de praktijk, met als tussendoel: zo circulair mogelijk zijn.
- De circulaire ambities zijn hoog. Maar laten we vooral steeds een kleine stap voorwaarts maken. Geen groot megalomane projecten. Wij hebben geleerd dat je met kleine stappen heel ver komt zolang je maar gestaag vooruit blijft gaan. Met deze ervaring en kennis kunnen we steeds grotere werken circulair krijgen.
Wat zijn de vijf uitdagingen bij circulair bouwen van bruggen?
- Afstemmen van wat ‘circulair’ betekent, kan tijdrovend zijn. Dit kan echter ook een kans zijn om kennis en ervaringen te delen.
- Een valkuil kan zijn dat projecten te ambitieus worden opgezet, met te omvangrijke doelen. Uit enthousiasme kan er een verlangen ontstaan om onmiddellijk grote sprongen te maken. Wij zien dat projecten met de ambitie om ‘zo circulair mogelijk’ te zijn, meer kans op succes hebben, mits ze na afloop worden geëvalueerd om te zien hoe we de volgende keer nog verder kunnen komen.
- Hoewel we hebben geleerd dat duurzaamheid boven budget gaat, kunnen we de financiële realiteit niet negeren. Het budget is een factor die in de afweging moet worden meegenomen.
- Ook het onderhoud en beheer van circulaire bruggen vergt aanpassingen. Beheerders hebben in de afgelopen decennia veel invloed gehad op nieuwe bruggen en hadden daarmee een belangrijke rol in de bouw. Met circulaire bruggen zullen beheerders minder keuzemogelijkheden hebben, wat een aanpassing in hun werkwijze vereist.
- Het is belangrijk om ook de omwonenden goed te informeren, zodat zij begrijpen waarom er voor circulair bouwen is gekozen en welke keuzes zijn gemaakt. Bruggen zijn vaak geliefde elementen in een woonomgeving en bewoners verwachten een aantrekkelijke nieuwe brug. Een goede uitleg zal bijdragen aan de acceptatie van een circulaire brug, maar het is essentieel dat de bewoners goed geïnformeerd zijn.
Het ontwerp van circulaire bruggen
Terwijl we ons verdiepen in het ontwerp van circulaire bruggen, beseffen we hoe comfortabel onze vroegere aanpak was. Een aantrekkelijk ontwerp werd gecreëerd, materialen werden besteld en de productie kon beginnen.
In de huidige fase (2023) worden we steeds afhankelijker van de materialen die voorhanden zijn. Deze materialen leggen in grote mate de ontwerpmogelijkheden vast, of misschien is het juister om te zeggen: de beperkingen. Het wordt een uitdaging om bijvoorbeeld nog een familie van circulaire bruggen in een woonwijk te ontwerpen.
Op dit moment onderscheiden we hoofdzakelijk twee soorten ontwerpen voor circulaire bruggen.
De eerste benadering houdt in dat we ontwerpen op basis van de materialen die voorhanden zijn.
De tweede benadering bestaat uit het gebruiken van materialen die herbruikbaar zijn.
Een nuttige poster als gids voor circulaire bruggen.
In 2019 hebben we een poster ontworpen die dient als referentie voor gemeenten in hun circulaire besluitvormingsproces. Deze poster heeft veel aandacht gekregen en blijft relevant. Hoewel het misschien nog niet mogelijk is om 100% circulair te zijn, biedt het wel richtlijnen voor wat je wél kunt doen. Wilt u deze poster ook ontvangen, neem dan contact op met Haasnoot Bruggen. U kunt ook gebruik maken van ons contactformulier. U krijgt snel antwoord!
